اما اگر در طول حاملگی سعی کردهاید با خوردن میوه و سبزیجات و غذاهای سالم وزنتان را در حالت مطلوب نگه دارید و حالا پس از زایمان میخواهید به وزن ایدهآلتان برگردید، در نظر گرفتن چه مدتی برای این کار واقعبینانه است؟ در چه زمانی پس از زایمان میتوانید به تمرینات ورزشی بپردازید و اصولا چقدر کم کردن وزن سالم و صحیح است؟ جواب این است: این مدت برای هر شخص با دیگری متفاوت است.
دکتر رابرت او اتلس، رییس بخش زنان و زایمان مرکز پزشکی بالتیمور، میگوید: تعیین اینکه یک زن چه مدت بعد از زایمان میتواند به ورزش بپردازد، کاملا مساله ای شخصی است که از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی زنان بعد از دو هفته میتوانند به راحتی تحرک داشته باشند و برخی دیگر بعد از یک ماه. اما به طور کلی هر چه قبل از حاملگی سالمتر بودهاید، ورزش کردهاید و رژیم غذایی مناسبی داشتهاید، مدت زمانی که برای بازگشت به حالت طبیعی احتیاج دارید کمتر است. به علاوه اینکه چطور زایمان کردهاید هم عامل مهمی برای تعیین زمان بازگشت به تمرینات ورزشی روزانهتان است. کسی که سزارین کرده به استراحت بیشتری نسبت به زایمان طبیعی احتیاج دارد. به شکل سنتی به زنان توصیه میشود تا قبل از شش هفتگی از زمان زایمان فعالیتهای ورزشیشان را آغاز نکنند، اما برخی خانمها میتوانند زودتر از این به تمرینات روزانهشان بازگردند. نوع فعالیت ورزشیای که انجام میدهید هم مهم است. باید در انجام فعالیتهای سنگین ورزشی مثل دویدن، بیشتر از یوگا یا پیلاتز احتیاط کنید.
در هر حال آنچه قرار است انجام دهید به آنچه قبل از این کردهاید، بستگی دارد. اگر قبل از حاملگی بدن متناسبی داشتهاید که با ورزش عضلات آن را سفت کردهاید، بعد از زایمان میتوانید زودتر از زنانی که ورزش نمیکردند به تمرینات همیشگیتان بپردازید. بارداری میتواند تمام سیستم بدن را تحت تاثیر قرار دهد که میتواند در زمانی بین چهار تا شش ماه به طور کلی ترمیم شود. هرچند چنانچه زایمانی داشتهاید که احتیاج به جراحیهای پیچیدهیی داشته، این مدت زمان متفاوت است.
در هر حال برای انجام تمرینات ورزشیتان باید حتما با دکترتان مشورت کنید. چنانچه او به شما تایید اولیه را داد، به ساعاتی که میتوانید به ورزش بپردازید، در کنار خواب و مراقبت از کودکتان و دیگر فعالیتهای زندگی روزمره که در اولویت هستند، توجه کنید. ورزش نباید به یک منبع استرس دیگر تبدیل شود. باید زمانی به تمرینات روزانهتان بپردازید که از هر نظر آرامش روحی دارید. می توانید برای شروع به یک پیادهروی آرام ۱۰ الی ۱۵ دقیقهیی در روز بپردازید. تمرینات ملایم و آرام اولیه میتوانند بدن و ذهن را برای تمرینات سنگینتر آماده کنند. در ماههای اولیه تمرینات کششی خیلی مناسبند. هرچند باید مراقب فشاری که به زانوها وارد میشود باشید، چراکه عضلات قسمتهایی که استخوانها را به یکدیگر وصل میکنند ممکن است در اثر تغییرات هورمونی شلتر از سابق شده باشند.
اگر هنگام ورزش در قسمت زانوها درد و کوفتگی احساس میکنید، حرکات کششی را به بعد از تقویت عضلاتتان موکول کنید. ورزش با دستگاه و وزنه باید بعد از این حرکات و پیادهروی انجام شود. دکتر سارا مورلی، رییس بخش مطالعات زنان و زایمان دانشگاه جان هاپکینز، میگوید: شروع یک روند همیشگی و سبک تحرک مثل راه رفتن، خیلی مفیدتر از انجام حرکات ورزشی دیگر است. برای برگشتن به سایز اولیهتان شاید هیچ چیز بهتر از شنا و راه رفتن کمککننده نباشد. دکتر مورلی میگوید: شیردادن به بچه به طور طبیعی تداخلی با برنامه ورزشی مادر ندارد و ورزش متعادل در کیفیت یا ترکیبات شیر تاثیری نمیگذارد. کم کردن وزن در دوران شیردهی بیخطر است و تاثیری در وزن نوزاد ندارد. زنان باید در این مدت از سینهبندهای مناسبی استفاده کنند که مانع از شل شدن سینهها شود.
سطح اسیدلاکتیک شیر در زنانی که ورزشکار حرفهیی هستند یا تمرینات سنگینی انجام میدهند، بالا میرود که ممکن است طعم شیر را تغییر دهد و بچه پستان مادر را پس بزند. در این صورت این خانمها باید سعی کنند قبل از انجام تمرینات به بچه شیر دهند. این کار باعث میشود خود مادر هم هنگام ورزش، احساس راحتی بیشتری در ناحیه سینهها داشته باشد. به خاطر داشته باشید که برای دیدن نتایج کم کردن وزنتان باید صبور باشید. درست است که شیردادن به طور کلی در برگشت به وزن ایدهآل تاثیر دارد، اما باید بدانید تا زمانی که شیردادن را قطع نکردهاید، بدنتان وزن را در حد مشخصی نگه میدارد. به همین دلیل شش تا هفت ماه برای دیدن نتایج به خودتان فرصت دهید.
چند نکته:
ممکن است نتوانید بچهتان را در مدتی که ورزش میکنید به کسی بسپارید. در این صورت سعی کنید او را با کالسکه در فضایی که هوای سالمی دارد به گردشهای روزانه ببرید. شاید باور نکنید که همین زمان اندک میتواند در برگشت وزنتان به شکل طبیعی کاملا موثر عمل کند.
اگر نمیتوانید بچه را بیرون ببرید به فعالیتهایی درون خانه بپردازید. سعی کنید در زمانهایی که بچه را میخوابانید حرکات ورزشی نرمی را تمرین کنید یا برقصید.
چنانچه تغذیه مناسبی نداشتهاید یا سیگاری هستید، باید در تمرینات ورزشی سنگین و کار با وزنه بیش از دیگران احتیاط کنید. چرا که این نوع حرکات برای کسانی که از قبل از حاملگی هم عضلات سفتی نداشتهاند، ممکن است منجر به افتادگی رحم شود.
در صورتی که دکتر برایتان به خاطر زایمان چندقلویی که داشتهاید استراحت تجویز کرده، باید ورزش را آرامتر و دیرتر از دیگران شروع کنید. در هر حال قبل از انجام هر نوع تحرکی از جمله راه رفتن در این شرایط حتما با دکترتان مشورت کنید.
اگر بعد از ورزش خونریزی غیرعادی داشتید یا سرتان گیج رفت و احساس ضعف کردید، با دکترتان تماس بگیرید اما زیاد نگران نشوید. دلایل آن میتواند کمآبی یا کمخونی حاصل از خونریزی حین زایمان باشد. در این صورت شاید بیش از شش هفته برای بازگشت به فعالیتهای عادیتان به زمان احتیاج داشته باشید.
در صورتی که در زمان حاملگی نشانههایی از فشار خون بالا داشتهاید، به احتمال زیاد دکترتان توصیه میکند که ورزش را برای مدتی به تاخیر بیندازید.
به طور کلی اینکه چه زمان شروع به ورزش کنید و به چه میزان، کاملا به شرایط زایمان و بدنتان مربوط است. اما مهمتر از همه اختصاص دادن زمانی برای استراحت است. بچه در ماههای اول انرژی زیادی از پدر و مادر میگیرد و شاید استراحت کافی در این مدت از انجام حرکات ورزشی واجبتر باشد. زمانی که بچه میخوابد شما هم باید بخوابید تا از فشار جسمی و روحی مراقبت از بچه بکاهید. ممکن است نگران هیکلتان و لباسهایی که دیگر اندازهتان نمی شود باشید. اما مهم پیدا کردن نقطه تعادلی است که به شما آرامش ببخشد. این نقطه تعادل شاید تنها فیزیکی نباشد و شما از لحاظ عاطفی نیز به آن احتیاج داشته باشید. احساس مادر بودن احساس خوشایندی است که میتواند تمام نگرانیها درباره اضافه وزن را از بین ببرد. تنها زمانی به ورزش بپردازید که انجام این تمرینات به شما لذت کافی بدهد.